Waarom naar de filosofische praktijk? (2012)
De Westerse ideeëngeschiedenis is onuitputbaar. Niet alleen zijn er onnoembaar veel filosofen, iedere filosoof heeft weer zijn of haar eigen visie en invalshoek op de (persoonlijke) werkelijkheid. In wat voor situatie dan ook: er is altijd comfort te vinden in de schrijfsels van één of andere filosoof. Natuurlijk kan een filosoof je fysieke tranen niet drogen, maar op momenten van verandering en onzekerheid kan eeuwenoude filosofische wijsheid rust bieden.
Regelmatig hoor ik dat mensen de indruk hebben dat filosofie zweverig is. Deze indruk is begrijpelijk als men het vergelijkt met een harde wetenschap zoals natuurkunde. Desalniettemin is de filosofie niet een wollig denken over de zin van het leven, de vraag naar wat ethisch is en wat niet, noch is het een eindeloos doorpraten over de (on) eindigheid van het leven en/of het bestaan van een hogere macht. Goede filosofie verbreedt de blik op de wereld, en als filosofie radicaal is dan verandert ze uw hele wereldbeeld. Dit laatste kan heel bevrijdend werken en vrijheid is -mijns inziens- het kenmerk van de authentieke mens.
We vergeten vaak hoezeer we vastzitten in vaste denkpatronen, verwachtingen en sociale structuren. We maken allemaal deel uit van een systeem waarin we geboren worden en dat voor een groot deel onze beleefde werkelijkheid bepaalt. Vele mensen denken dat ze vrij zijn omdat we in Nederland in een democratie leven en omdat we de ruimte hebben om ons leven in te richten zoals wij dat graag zien. Maar onvrijheid ligt niet enkel in fysieke beweegruimte of keuzevrijheid: het ligt aan de manier van denken die gedrag vóórgaat. Zo hebben we allemaal metafysische aannames over de werkelijkheid die we stilletjes met ons meedragen en projecteren op de werkelijkheid die we dagelijks ervaren en die onze ervaringen kleuren. Als we een andere manier hebben om naar de werkelijkheid te kijken, voelen we ons dan ook anders? Zijn er andere invalshoeken waarop ik mijzelf en mijn wereld kan begrijpen?
De filosofische praktijk is er om mensen die zoeken naar een zinvol bestaan te helpen hun beelden over de werkelijkheid en hun leven onder de loep te nemen. Soms kan een andere invalshoek veel verandering voortbrengen. Deze weg is uitdagend, spannend en niet altijd gemakkelijk, maar is misschien juist daarom zeer waardevol. Tevens verandert voor sommige mensen de vanzelfsprekendheid van hun geluk wanneer ze ouder worden, geliefden verliezen en fysiek gebrekkiger worden. Dan is het fijn om met iemand te praten die zich graag openstelt voor levensvragen over leven, dood en zingeving.
© Marleen Moors, 2012